Sharq mutaffakirlar, ulamolar zamini ekanligi, ularning bizlarga qoldirgan boy merosi behisobligi hech kimga sir emas.
Jahonda qadim sharq allomalarining ta’lim-tarbiya haqidagi o’gitlari, vatanimizdagi buyuk siymolarning dunyoga tanilishi, asli shundadir. Mana shunday allomalardan biri, shoir va buyuk sarkarda Zahiriddin Muhammad Boburdir. Ul zotning tavallud ayomi Shayxontohur tumanidagi 102-maktabida ham keng nishonlandi.
Skype – jahondagi eng yirik internet-kompaniyalardan biri. Kompaniya xizmatidan har kuni millionlab internet-foydalanuvchilar personal kompyuterlar, noutbuklar, netbuklar, planshetlar va smartfonlar orqali foydalanadi.
Bunday katta va nufuzli kompaniyaning idorasi ham obro‘si va nomiga yarasha bo‘lishi kerak. Kompaniyaning Kaliforniya shtati, Palo Alto shahrida ofisi so‘zimizga yaqqol dalil bo‘la oladi.
Shvetsiyaning shimolidagi Lulea shahridan 50 kilometr uzoqlikda joylashgan quyuq va abadiy o‘rmonlarda Skandinaviyaning yetakchi arxitektorlari beshta o‘ziga xos daraxt-xonalarni qurishdi.
Quyoshga uzoq muddatda qarab turish insonni ko'r qilib qo'yishi mumkin. Lekin hozirgi kunda texnologiyaning kuchi bilan nafaqat quyoshga qarash, balki uning sathida nimalar bo‘layotganini, uning “naqshlari”ni ham tomosha qilish mumkin.
nashrining bergan ma'lumotiga ko'ra Buffalolik Alan Fridmen astronomiyaga qiziqishi tufayli yuqorida keltirilgan kichik teleskopi orqali Quyoshni bir necha marta suratga olishga muvoffaq bo'lgan. Quyida ushbu suratlarni tomosha qiling:
Ҳар кимки вафо қилса, вафо топқусидур,
Ҳар кимки жафо қилса, жафо топқусидур.
Яхши киши кўрмагай ёмоилик ҳаргиз,
Ҳар кимки ёмои бўлса, жазо топқусидур.
Ҳар бир халқнинг тарихий, маданий-миллий қиёфасини аниқ белгиловчи улуғ шоҳлари, буюк олимлари, йирик адиб ва шоирлари бўлади. Инсониятнинг адабиётга мансуб ана шундай буюк фарзандлари сафида Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳам ўз ўрнига эга.
Ўрта Осиё маданиятининг ёрқин намоёндаларидан бири Мирзо Бобур тарихда, фақат буюк ҳукмдор, саркарда ва сиёсатчи сифатидагина эмас, ўз асарлари билан ҳам оламшумул шуҳратга эга бўлиб, ўзбек классик адабиётида салмоқли ўрин эгаллаган.
Кадрлар тайёрлаш миллий дастурини амалга оширишга амалдаги таълим замонавий илм-фаннинг илғор тажрибаси ва ютуқларига асосланиб, Ўзбекистон Республикасининг узлуксиз таълим тизими муассасаларининг барча шакл ва турларида ўқув-тарбиявий жараённи илмий-методик жиҳатдан тўла таъминлаган ҳолда, ўқитишнинг замонавий шарт-шароитларини яратган ҳолда эришиш мумкин. Ушбу ўқитишнинг замонавий шарт-шароитларига янги педагогик технологиялар киради. Бу технологиялар таркибида ўқишга бўлган қизиқишни уйғотувчи усуллар, билимни оширишга хизмат қилувчи ўйинлар, мунозара дарслари, конкрет-ўқув вазиятларини тузиш (кейс-стадилар), репродуктив ва муаммоли усуллар, ташкилий, фаолликни оширувчи ўйинлар (ролли ўйинлар), масъулият ва мажбуриятни ҳис қилдирувчи услублар, ўз-ўзини назорат қилиш, якка тартибдаги анкеталар, оғзаки ва ёзма усуллар, амалий ишлар, тажрибалар усули ва ҳоказолар киради. Шу усуллар ичида репродуктив ва муаммоли усуллардан бири ва энг замонавийси бўлган кейслар ҳақида тўхталмоқчимиз.
Оила – жамият пойдевори, негизи бўлиб, кўп асрлик мустаҳкам маънавий таянчларга эгадир. Оила ҳақида фикр юритилар экан, энг аввало буюк юнон олими Аристотелнинг “Оила – бу кичик давлат, иқтисодиёт эса уй хўжалиги (оила)ни юритиш санъати демакдир” деган таърифи ёдга олинади. Бизнинг мустақил юртимизда ҳам оилага бўлган эътибор азалий қадриятлар, миллий урф-одатлар билан чамбарчас боғланган ҳолда кўзга ташланади. Оила, жамият ва давлат тушунчалари доимо уйғунликда, муштарак ҳолда тилга олинади. Илк мустақиллик йилларидаёқ қабул қилинган Конституциямизда алоҳида оилага бағишланган бобнинг киритилиши, 1998 йилнинг Президентимиз ташаббуси билан “Оила йили” деб, 2012 йилнинг эса “Мустаҳкам оила йили” деб аталишининг ўзи оилага бўлган эътибор давлат сиёсати даражасида эканлигини англатади.
O‘zbekiston Madaniyat va Sport ishlari vazirligi rasmiy saytining asoslanib sayti tarqatgan xabarga ko'ra, 20 yildan buyon O’zbek Milliy akademik teatri direktori lavozimida ishlab kelgan O‘zbekiston Xalq Artisti Yoqub Ahmedov lavozimidan ozod etildi va O‘zbekistonda xizmat ko’rsatgan artist Mahmud Ismoilov direktor etib tayinlandi.
Xabarda na'kidlanishicha, Yoqub Ahmedov 75 yoshga to‘lishi hamda ko’p yillar davomida teatr sohasida olib borgan samarali ishlari uchun Madaniyat va Sport ishlari vazirligi tomonidan «Faxriy yorliq» bilan taqdirlangan va teatrda aktyor sifatida faoliyatini davom ettiradi.
Amerika kompaniyasi ta’sischilaridan biri Stiv Voznyak jahon bozorida Apple Janubiy Koreyaning Samsung kompaniyasiga yutqazayotganini tan oldi. Uning aytishiga qaraganda Aplle jahon smartfon bozorida bir qator yutuqlarga erishayotganiga qaramay, bozorni egallash borasida Janubiy Koreyaning Samsung kompaniyasiga yutqazmoqda.
Алишер Навоий ҳаёти ва ижоди, шахсий фазилатлари, кенг қамровли фаолияти, ижодий ва илмий меросини билиш ва англашга интилиш мозийдан ҳозирги кунга қадар давом этиб келаётган узлуксиз жараёндир. Бунинг биргина сабаби бор: шоир бутун онгли фаолияти давомида халқ ва мамлакат тақдири, юрт тинчлиги учун курашди, ўз асарларида бу ғояларни тарғиб қилди. Умрининг охиригача қарашларига содиқ қолди. Қарангки, Алишер Навоий яшаган давр билан бугунги кунимизни беш асрлик вақт ажратиб турса-да, улуғ шоирнинг ҳаёти бугун учун ҳам ибрат мактаби бўлиб келмоқда. Юрт тинчлиги, мамлакат ободлиги масаласи нафақат асарларида куйлангани, балки бу улуғ шоир фаолиятининг ҳам бир қисми бўлиб келганлигини кўришимиз мумкин. Бу ҳақдаги маълумотлар Хондамирнинг «Макорим ул-ахлоқ», Бобурнинг «Бобурнома», Мирзо Муҳаммад Ҳайдарнинг «Тарихи Рашидий» каби мўътабар манбаларда, қолаверса, ўзининг «Вақфия» асарида батафсил ёритиб берилган. Юқоридаги манбаларга асосланган ҳолда шоирнинг юрт ободлиги, тинчлиги йўлидаги фаолиятини уч йўналишда олиб борганлигини кўришимиз мумкин:
Ўзбек адабиётининг бобокалони Мир Алишер Навоий форс тилида ҳам сўз қадрини баланд кўтарган мумтоз санъаткор эди. Икки тилда ҳам ижодини санъат даражасига кўтариш ва Абдураҳмон Жомий сингари устозлар таҳсинига сазовор бўлиш Алишер Навоий номини яна ҳам маҳбуб ва улуғвор қилди. Унинг форсий қасидалари, ғазал, рубоий ва марсиялари бадиий сўз усталари, шоиру фозиллари орасида шуҳрат қозонган. Шу боис Навоий бу шеърларни йиғиб, «Девони Фоний» номи билан алоҳида китоб қилиб тузган эди. Шоир «Девони Фоний»га кирган фахрия қитъаларидан бирида ўзбек ва форс тилидаги асарлари ҳақида фахр билан шундай ёзади:
Маънии ширину рангинам
ба турки беҳадаст,
Форси ҳам лаълу дурҳои
самин гар бингари.
Яъни, туркий тилда латиф ва ранг-баранг сўзларим ҳад-ҳисобсиздирдур, Эътибор қилсанг, форсий сўзларим ҳам лаъл ва қимматбаҳо марваридлардир.
Маълумки, «Девони Фоний» 1495-1500 йилларда тартиб берилган.Мазкур девон 552 ғазал, 1 мусаддас,1 марсия-таркиббанд, 64 қитъа, 72 рубоий,16 таърих, 9 луғз, 266 муаммодан таркиб топган.
Samsung kompaniyasi yangiliklar yaratish barobarida qimmat telefonlar sotib olish imkoni bo‘lmagan odamlarni ham unutmayapti. Bugun koreys kompaniyasi ikkita narxi arzon bo‘lgan telefonlar — Android tizimida ishlovchi «Galaxy Young» va «Galaxy Fame»ni rasmiy taqdimotini o‘tkazdi.
Bugungi kunda ko‘priklar inson hayotining bir qismiga aylandi. Agar ko‘priklar bo‘lmaganda ba’zi orollar bugungi kungacha taraqqiyotdan yiroq bo‘lar edi. Ko‘priklar insoniyat yetishgan yutuqlarning eng e’tiborga moliklaridan biri hisoblanadi. Bugungi kunda zamonaviy texnologiyalardan foydalangan holda insonlar eng uzun va shu bilan bir qatorda mustahkam ko‘priklarni qurishlari mumkin. Shunday ekan, keling, so‘nggi yillarda barpo etilgan eng uzun ko‘priklar o‘ntaligini ko‘rib chiqamiz:
Yetti millik ko‘prik (10 km. Florida shtati, AQSh)
Алишер Навоий ҳазратлари «шеър»ини бақириб ўқиган замондош «шоир»га қарата «Тақсир, сиз шеър айтадурмусиз ёки одам қўрқитадурмусиз», деган эканлар. Дафъатан, борди-ю ҳазрат ҳозирги тўйларда бўлганларида тўрт томонга овоз кучайтиргичларни ўрнатиб, жазавага тушаётган «санъаткор»ларга қарата "Қўшиқ айтадурмисиз ёки қулоқни кар қиладурмисиз", дея заҳарханда лутф қилган бўлардилар.
Гарчи тўйлардаги умумий манзара ўзингизга кафтдагидай равшан бўлса-да, яна бир бор кўз олдингизга келтираман: куй-қўшиқ тобора авжига чиққан, раққосалар хирому муқом қилиб, кўз сузиб давра айланади. Стол атрофида ёнма-ён ўтирган меҳмонларнинг бири яқинда чет элда бўлиб қайтган.
—Яхши бориб-келдингизми?—деб сўрайди биқинидаги таниши унинг кўнгли учун.
У бунга жавобан нимадир деб бақиради. Афтидан нима деганини фаҳмлаёлмаганини айтади шекилли, кейин ёнидаги киши томон энгашиб, қулоғини тутади.
—Яхши бориб-келдингизми?—энди шериги саволини бор овозда такрорлайди.
Ўқитувчи 5-синф ўқувчиларига шу мавзуда иншо ёзишни топшираётиб, унга ёндашув хусусида қисқача изоҳ берди. Териб олган иншоларини уйда текшираркан, уларнинг биттаси диққат-эътиборини тортди. Кейин ўқиш учун турмуш ўртоғига берди. Унинг мазмуни қуйидагича эди:
«Мен уйимиздаги телевизор бўлиб қолишни хоҳлардим. Шунда ҳамма мени тингларди. Ҳеч ким гапларимни хато демасди. Отам ишдан қайтганда чарчаганини баҳона қилмай, менга вақт ажратган бўларди. Ойим ҳамиша уй юмушлари кўплигини айтиб, устига устак унинг бошини оғритаётганимдан жаврамасдан сериалларини битта қолдирмай кўрарди. Агар мен телевизор бўлсам, акам севимли компьютеридан бўшагач, ҳеч бўлмаганда футбол томоша қиларди. Қадрдон телефони жонига теккан опам, севимли кўрсатувига тикиларди. Хуллас, ҳамма жон-жон деб менга мурожаат қиларди, уйда борлигимни ҳис этишарди».
Тарих варақлайман бағрим хун бўлиб, дея бир шеърда айтилганидек, келинг, аввало, гапни ўтмишдан бошласак. 1941 йил. Ўша машъум урушнинг дастлабки кунлари. Кўплар қатори Бухоро вилояти Қоракўл тумани Қизилработ қишлоғида яшовчи Қосим Олимов ва унинг катта ўғли Темир Қосимов ҳам фронтга отланишди. Бироқ орадан кўп ўтмай оила сардоридан, сўнгра Темир Қосимовдан "қорахат" келди.
Тулки ўрмонда яшар эди. Бир куни эрталаб овқат излаганича ҳар томонни кеза бошлади. Тасодифан бир товуққа кўзи тушиб қолди. Уни тутишга бел боғлади. Шу пайт қулоғига баланд бир овоз эшитилди. У чор-атрофга қараб, дарахт тепасида турган йўғон гавдали, семиз бир нарсани кўрди. Иштаҳаси очилиб кетди. Ўша семиз нарсага эришиш мақсадида юз ранжу кулфат билан дарахт тепасига чиқди ва унга чанг солди. Таассуфки, бу нарсанинг ичи бўм-бўш бўлиб, ҳаводан ўзга ҳеч нима йўқ эди. Тулкининг очкўзлиги туфайли бу ноғора кўзига семиз ҳайвон бўлиб кўринган, шамол таъсирида дарахт шохлари тебраниб, унга урилар ва чиқаётган овоз ҳайвон овози бўлиб туюлган эди. Тулкининг дили ҳасрат ўтидан ку¬йиб, надомат ёшларини тўкди. Сўнгра ўзига деди:
—Эссиз, ҳаводан шишган бу нарсани деб ҳалол сайдимни қўлдан чиқардим, фойдасиз—йўғон гавдадан ҳеч манфаат етмади!
Мактабгача таълим муассасалари тарбияланувчилари ёш хусусиятларига кўра уч-тўрт ёшдан бошлаб атрофда кечаётган воқеа-ҳодисаларни ҳиссий нуқтаи назардан баҳолашга уринадилар. Ўзларига ёқмайдиган ҳодисаларга нисбатан норозилик билдирадилар, хафа бўладилар ва ҳатто йиғлайдилар. Аксинча, содир бўлган ҳодиса улар учун ёқимли бўлса, севинадилар, у ҳақда тенгдошларига, ота-оналарга, оиланинг бошқа аъзоларига ёки тарбиячиларга “хабар қиладилар”, завқланадилар. Бу ёшда болаларда фаол нутқ шаклланиб, равон сўзлаша бошлайдилар. Нутқнинг ўсиши ақлий жиҳатдан ривожланишга замин яратади.
Инсон ўзини ўраб турган табиат билан, атрофдаги одамлар билан ўзаро муносабатга киришар экан, унга таъсир этиб турган ҳолда идрок қилинаётган предмет ва ходисаларга нисбатан муайян кечинмаларни ҳис қилади, у ёки бу психик ҳолатни ичдан кечиради. Бу ичдан кечириладиган ҳис-туйғулар қувонч, соғинч, севги, умид, ишонч, ғам-алам, нафрат, қўрқув ва бошқалар шаклида намоён бўлади ва инсоннинг бутун хулқ атвори, фаолиятига ўзига хос тарзда таъсир этиб туради. Кечирилаётган ҳиссий ҳолатлар инсон фаоллигини ошириши ёки уни сусайтириши ҳам мумкин. Шунинг учун ҳам психик ҳолатларнинг келиб чиқиш сабаблари, табиати, инсон фаолияти ва хулқ-атворига таъсири муаммоси диққат-эътиборни ўзига тортиб келган.
«Ўзбектелеком» акциядорлик компанияси 2013 йилнинг 31 январидан провайдерларга мўлжалланган ташқи канал интернет хизматлари учун тарифларни арзонлаштирди. UzDaily га асосланиб нашри тарқатган хабарга кўра, энди провайдерлар 1 Мбит/c учун 403 доллардан тўлашади.
Kun.uz нинг қайд этишича, 2012 йил давомида тарифлар олти марта, 2011 йилда эса тўққиз марта арзонлашган эди. Хусусан, 2011 йилнинг бошида ушбу хизматнинг нархи 849 долларни ташкил этган бўлса, 10 декабрга келиб 1 Мбит/c интернет нархи 529 долларгача арзонлашган эди.
